Operación conxunta de Policía Nacional e Garda Civil

Recuperada unha colección de útiles prehistóricos de extraordinario valor arqueolóxico

Na denominada operación “ARROW” recuperáronse unha gran cantidade de útiles prehistóricos en dous rexistros/inspecciones en La Línea de la Concepción (Cádiz)

Así mesmo, interviñéronse pezas de diferentes períodos históricos, diversos tipos e con presunta orixe en catro continentes, maioritariamente de África, pero tamén de Europa, Asia e América, así como pezas situadas na Comarca do Campo de Xibraltar e outras localidades de España

01/06/21

Axentes da Policía Nacional, nunha operación conxunta coa Garda Civil han culminado a denominada operación “ARROW”, contra o espolio do Patrimonio Histórico Español e o tráfico ilegal de Bens Culturais, na que se investiga a unha persoa posuidora dunha importante colección de útiles prehistóricos de África (Paleolítico e Neolítico) de América (Arte Precolombino), China e Europa (Francia, Italia e España).

El inicio de la operación es fruto de la colaboración ciudadana, al tener conocimiento de la posible existencia de una colección de útiles prehistóricos con valor arqueológico en el interior de un domicilio ubicado en la localidad de La Línea de la Concepción (Cádiz).

Tras a realización das primeiras xestións,  identifícase e localiza ao propietario do inmoble, sendo este unha persoa vinculada a coleccionismo de fósiles e minerais.

Ao mesmo tempo, e nas xestións para corroborar as informacións obtidas inicialmente, tense coñecemento dunha investigación paralela por feitos da mesma índole por parte da Comisaría da Liña, polo que se continuou coa investigación dunha maneira conxunta, coordinando as diferentes actuacións policiais.

Como continuación ás dilixencias practicadas, a principios do pasado mes de maio procedeuse polas Unidades investigadoras, con apoio do Equipo de Protección da Natureza (SEPRONA) da Comandancia de Alxeciras e os técnicos da Xunta de Andalucía con competencia en Conservación do Patrimonio Histórico, a inspeccionar un Centro Sociocultural da Liña, procedendo a unha primeira incautación de 25 útiles prehistóricos de posible valor histórico.

Posteriores xestións conduciron a un segundo rexistro voluntario da vivenda, que se desenvolveu exitosamente coa incautación dunha cantidade de útiles prehistóricos próxima ao medio milleiro.

Tras unha primeira análise do material, o Catedrático de Prehistoria da Universidade de Cádiz, D. José Ramos Muñoz, confirma que se trata dunha serie de materiais líticos tallados e pulimentados de gran calidade técnica e de gran valor histórico e patrimonial 

Na súa gran maioría, é material de procedencia de África

Hai obxectos vinculados a Modo tecnolóxico 2-Achelense, de procedencia africana, de diversos países: Marrocos, Alxeria, Tanzania e de xacementos de gran interese e importancia paleontológica (Casabranca, Olduvai, Melka Kunturé). Deben ter cronoloxías situadas entre polo menos 1 Millón de anos-780.000 anos (Pleistoceno Inferior) e posiblemente ata 400.000 anos (Pleistoceno Medio). Deben estar viculados a Homo erectus. Corresponden sobre todo a bifaces e hendedores en sílex e arenisca. 

Tamén hai material de gran calidade de Modo 3-Paleolítico Medio-Middle Stone Age (MSA) e/ou Ateriense. Vinculado a Homo sapiens arcaico, con cronoloxías comprendidas entre 300.000-150.000 anos (Pleistoceno Medio e Superior). Son de gran calidade, puntas pedunculadas, foliáceos, raederas, puntas, láminas. Proceden igualmente de xacementos emblemáticos desta cultura (Tassili n'Ajjel, Sidi Abderrhaman, Bir-o Ater) de países como Marrocos, Alxeria, Mauritania. 

Asimismo, hay material de Modo 4-Paleolítico Superior-Late Sone Age (LSA), de cronologías más recientes, entre 25.000-11.000 años. Corresponden al Homo sapiens sapiens. De procedencia de los siguientes países: Mauritania, Mali, Chad y yacimientos como (Tombouctou, Montañas d’Affole, Bakoo, Tilemnsi-Gao). Son láminas, láminas con borde abatido, raspadores, buriles. 

Igualmente, hai material Neolítico africano, tanto de produtos pulimentados, en rocas subvolcánicas, como unha ampla serie espectacular de puntas foliáceas de variada tipoloxía, puntas con pedúnculos, aletas, puntas tipo torre Eiffel. Son de cronoloxías neolíticas, entre 7.000-5.000 anos. 

Doutra banda, hai material de procedencia de América, unha serie de puntas foliáceas en sílex da Cultura Clovis ou cazadores paleoindios, de cronoloxía duns 20.000 anos. Tamén hai material en rocas exóticas da cultura Maya de Guatemala. 

De Asia recuperáronse dúas machadas pulimentadas de China, da zona de Yuanmou. Son de etapa de Prehistoria Recente e están elaboradas en rocas subvolcánicas. 

De Europa hai material de orixe de Francia. En concreto unha raedera bifacial espectacular da zona do Seine e un bifaz Musteriense do río Panero de Italia. 

De Xibraltar, da Cova de Gorham's, hai un pequeno conxunto de fauna cuaternaria de herbívoros, algunhas lascas de técnica levallois e algún produto retocado. A atribución é claramente Musteriense, vinculado a Homo sapiens neanderthalensis. 

De España hai material da provincia de Zaragoza, de río Giloca. É un conxunto en sílex de boa calidade, con variedade de tipos: raederas musterienses, lascas levallois (atribución a Neandertales), produtos do Paleolítico superior, con puntas foliáceas solutrenses (atribución a Homo sapiens sapiens) e follas neolíticas.

Da provincia de Cádiz e, en concreto do Campo de Xibraltar, non é descartable a presenza dalgún bifaz rexional da comarca, realizado en arenisca (da zona da Janda ou río Palmones), de atribución a Modo 2-Achelense. E produtos líticos tallados de dous enclaves seguros: Piñeiral do Rei (San Roque e Castellar de la Frontera), con núcleos poliédricos, lascas e produtos retocados. E de Torrenueva (A Liña), igualmente con núcleos, lascas e retocados. 

En palabras do Catedrático de Prehistoria da Universidade de Cádiz, “en conxunto, é unha colección espectacular, de gran valor patrimonial e histórico”. Así mesmo, quixo felicitar aos responsables da investigación e incautación polo alto sentido de valoración e salvagarda do Patrimonio Histórico, considerando que é un “material de gran calidade que debería estar depositado e custodiado nun Museo Arqueolóxico para goce da sociedade”.

Os útiles prehistóricos han estado depositados na Comandancia da Garda Civil de Alxeciras para unha primeira análise, á espera de ser depositados nas dependencias do Museo Municipal de Alxeciras onde serán sometidos a estudos máis precisos e pormenorizados por parte de expertos da Universidade de Cádiz e da Delegación Provincial de Cultura.