Patrimonio Nacional recupera, grazas á sentenza *Bernini, unha valiosa escultura das coleccións reais que ía ser poxada

A personificación do río *Ganges forma parte da ‘Fonte dos catro ríos’ de *Bernini, que na actualidade exhíbese na Galería das Coleccións Reais

A escultura retirouse da poxa na que saía á venda cun prezo de 2.000 euros, tras ser declarada *inexportable polo Ministerio de Cultura

Trátase dunha sentenza xudicial histórica no que a Avogacía do Estado e a de Policía Nacional tiveron un papel fundamental

20/06/24

Patrimonio Nacional gañou unha sentenza xudicial que senta precedente na protección do patrimonio español: é a primeira vez que se recupera unha peza *expoliada das Coleccións Reais mediante unha *reivindicatoria apoiada en informes técnicos. Coa ‘sentenza *Bernini’ a institución recuperou a figura da personificación do *Ganges, unha das pezas que forma parte da maqueta ‘Fonte dos catro ríos’, realizada polo escultor *Gian *Lorenzo *Bernini e que na actualidade exhíbese na Galería das Coleccións Reais.

<*p>A escultura *aleg&*oacute;rica se *localiz&*oacute; en novembro 2021 dentro dun lote que ía poxarse nA Suite Poxas de Barcelona. Baixo o nome de *Vulcano e dentro do lote 54, se *describ&*iacute;a como unha peza independente feita en bronce dourado ao *mercurio e que *pertenec&*iacute;á a escola italiana, &*ldquo;posiblemente *Florencia&*rdquo;, seguindo os modelos de Pietro Simoni dá *Barga. Calculaban que ten&*iacute;a un valor estimado de entre 2.000 e 2.400 euros <*p>O 24 de novembro de 2021, o Ministerio de Cultura e Deporte *declar&*oacute; esta obra *inexportable de maneira cautelar, *bas&*aacute;*ndose na Lei de Patrimonio *Hist&*oacute;rico *Espa&*ntilde;*ol e *notific&*oacute; a orde ministerial á sala, momento no que a casa de poxas *retir&*oacute; o lote onde estaba incluída a peza. <*p>A partir de ah&*iacute; a Brigada de Patrimonio *Hist&*oacute;rico da *Polic&*iacute;a Nacional nivel*tre&*oacute; o percorrido do *Ganges de *Bernini. A obra foi comprada a un particular por unha empresa de baleirado de inmobles, *despu&*eacute;s *pas&*oacute; por un anticuario e *termin&*oacute; na casa de poxas barcelonesa. Como non *exist&*iacute;a *documentaci&*oacute;*n que avalase a súa procedencia, se *solicit&*oacute; ao Xulgado de *Instrucci&*oacute;*n de Garda de Barcelona o seu traslado ao Palacio Real de Madrid para examinala e *as&*iacute; poder determinar a súa orixe. <*h3 *class="*display-*4Serif">*An&*aacute;*lisis *t&*eacute;*cnicos e *hist&*oacute;ricos no Palacio Real <*p>Unha vez no Palacio Real de Madrid, os *t&*eacute;*cnicos da *Direcci&*oacute;*n das Coleccións Reais de Patrimonio Nacional puideron comprobar que a peque&*ntilde;a figura encaixaba como unha luva na maqueta orixinal de *Gian *Lorenzo *Bernini. Os estudos levados a cabo revelaron que a peza ten a mesma *composici&*oacute;*n de metais e comparte a mesma *t&*eacute;*cnica de *fundici&*oacute;*n que a &*lsquo;Fonte dos catro *r&*iacute;vos&*rsquo;. <*p>De forma paralela, Patrimonio Nacional *recopil&*oacute; unha extensa *documentaci&*oacute;*n que demostra a *vinculaci&*oacute;*n *hist&*oacute;rica de ambas as pezas. Cosme de *Medici menciónaa por primeira vez en 1668 como peza decorativa do despacho de Carlos *II. Tras salvarse do incendio do *Alc&*aacute;tsar en 1734, a escultura se *guard&*oacute; &*ldquo;nos *entrepisos do novo Palacio Real á espera de *restauraci&*oacute;*n e destino&*rdquo;, *seg&*uacute;*n reza o inventario de 1773 conservado no Arquivo Xeral de Palacio. <*h3 *class="*display-*4Serif">Unha sentenza firme que senta precedente <*p>Unha vez realizada a *investigaci&*oacute;*n, Patrimonio Nacional, representado pola *Abogac&*iacute;a Xeneral, do Estado, *present&*oacute; unha demanda para reivindicar a pertenza da peza de *Bernini ás Coleccións Reais, argumentando que &*ldquo;a *naturaliza inalleable, *inembargable e *imprescriptible destes bens impide o seu legal *enajenaci&*oacute;*n&*rdquo;, tal e como se&*ntilde;á a Lei 23/1982 reguladora do Patrimonio Nacional. <*p>O Xulgado de Primeira Instancia *n.&*ordm; 42 de Barcelona recoñeceu &*ldquo;de maneira fidedigna a súa pertenza continuada&*rdquo; nos inventarios de coleccións reais que custodia Patrimonio Nacional cunha sentenza firme publicada o 20 de maio de 2024. *Tambi&*eacute;*n declarou que a obra é &*ldquo;unha parte indivisible da obra no seu conxunto&*rdquo; e, por tanto, ordena á empresa *Fine *Arts *Dealers S.*L. que entregue a figura á *instituci&*oacute;*n. <*h3 *class="*display-*4Serif">De Italia a *Espa&*ntilde;a como agasallo *diplom&*aacute;*tico <*p>A escultura representa a fonte con *obelisco da Praza *Navona de Roma, feita en bronce fundido e dourado por *Gian *Lorenzo *Bernini entre 1651 e 1665. Na obra orixinal representábanse catro *r&*iacute;vos: o *Nilo en &*Aacute;*frica, o *R&*iacute;ou da Prata en *Am&*eacute;rica, o Danubio en Europa e o *Ganges en Asia. Son figuras *aleg&*oacute;ricas que desapareceron posteriormente sen que houbese rexistro diso. O &*uacute;*ltimo inventario onde aparece a peza &*iacute;*ntegra é de finais do *XIX. <*p>*Bernini *realiz&*oacute; varios modelos desta fonte e, *seg&*uacute;*n a *documentaci&*oacute;*n conservada, *fundi&*oacute; un en prata para un familiar do papa Inocencio *X, quen *qued&*oacute; gratamente sorprendido polo traballo do artista. Dadas as boas relacións entre o Papa e Felipe *IV é moi probable que esta maqueta fose un agasallo *diplom&*aacute;*tico.

Últimas novidades